Nieuwste cijfers CBS: hoogste vacaturegraad ooit gemeten en ziekteverzuim toegenomen

Emmeline Bijlsma: “Dit verbaast ons niks, we geven dit al anderhalfjaar lang aan. De vacaturegraad in de KO is ongekend hoog. Door de plannen van het kabinet zal die in de komende jaren alleen maar stijgen. Dat leidt tot een hogere werkdruk in de kinderopvang: onze medewerkers worden continue gevraagd of ze extra willen werken en er moet meer met invallers worden gewerkt. Dat betekent dat de druk op de vaste medewerkers steeds hoger wordt. En zo komen we in een negatieve spiraal. Dat leidt tot een hogere werkdruk en dat leidt weer tot meer ziekteverzuim. Dit wordt nu ook bevestigd met de nieuwste cijfers uit het CBS rapport”.

Steeds meer werknemers in de kinderopvang hebben het gevoel dat ze onder (zeer) hoge druk moesten werken. In het tweede kwartaal van 2022 ging het om 61%. In die periode nam het aantal openstaande vacatures toe en steeg de vacaturegraad. Ook was het ziekteverzuim in het derde kwartaal van 2022 met 7,3% hoger dan gemiddeld voor Nederland (5%).

Tekort aan personeel betekent ook minder aandacht voor de kinderen
CBS rapport: Hoeveel aandacht werknemers kunnen geven aan de kinderen kan ook iets zeggen over de werkdruk. Ruim een kwart van de werknemers in de kinderopvang vond in het vierde kwartaal van 2021 dat die aandacht voldoende was. Dat was de laagste uitkomst voor deze enquêtevraag naar aandacht voor kinderen, patiënten of cliënten van alle branches in zorg en welzijn.

Emmeline Bijlsma: “Daar schrik ik echt van, ook in verhouding tot andere sectoren. Dit kan zo niet langer doorgaan. Wij waarschuwen hier al een langere tijd voor en ook de GGD die toezicht houdt op de kinderopvang geeft dit signaal: tekorten hebben consequenties voor de kwaliteit. Dat blijkt nu ook uit de cijfers: slechts een kwart kan voldoende aandacht geven aan de kinderen.”

De overheid is aan zet
Al in juni 2022 heeft de Brancheorganisatie Kinderopvang in een opiniestuk aandacht gevraagd voor het almaar oplopende personeelstekort. De sleutelspeler bij de tekorten is het overheidsbeleid. Emmeline Bijlsma: “Wij als werkgevers hebben natuurlijk een rol. Wij moeten voor onze medewerkers stáán. Dat betekent dat we onze capaciteit moeten aanpassen aan het aantal medewerkers in plaats van aan de vraag. Helaas betekent dat onherroepelijk dat de wachtlijsten zullen groeien. En de politiek, de Tweede Kamer, moet onze medewerkers perspectief bieden en laten zien dat ze hen echt serieus nemen. Dat kan door te zeggen: we gaan de nieuwe plannen voor bijna gratis kinderopvang pas invoeren als het huidige personeelstekort is opgelost en dan doen we het stap voor stap in plaats van één big bang.”

Perspectief bieden
Ondanks het personeelstekort blijft de inhoud van het werk in de kinderopvang onverminderd hoog gewaardeerd. In alle door het CBS gemeten perioden waren ruim 9 op de 10 werknemers het er (helemaal) mee eens dat zij inhoudelijk leuk werk hadden. Ook het aandeel werknemers dat het werk erg zinvol vond, was in het vierde kwartaal van 2021 met 84 procent onverminderd hoog.

Bijlsma: “Er worden heel veel initiatieven genomen om meer personeel te vinden, maar er zijn onvoldoende mensen beschikbaar om aan de toenemende vraag te kunnen voldoen. Het is daarom noodzakelijk om nu op een andere wijze de druk op het personeel te verlichten. Op korte termijn kunnen maatwerkoplossingen en een verantwoorde afwijking van de meest knellende regels een oplossing bieden.”