Op weg naar de voorgenomen stelselherziening per 2025 zijn nog veel hordes te nemen. “Het gaat om majeure systeemwijziging, zo niet een systeemschok,” aldus Emmeline Bijlsma in het Financieele Dagblad. De media stonden bol van signalen uit de maatschappij dat het plan onhaalbaar lijkt en de o.a. beoogde kansengelijkheid juist verkleint. De BK is weliswaar voorstander van gelijke toegang tot kinderopvang voor iedereen, maar niet dat het voor iedereen gratis moet. Cruciaal is dat er in haalbare stappen naar een nieuw stelsel wordt toegewerkt.
Heb je iets gemist of wil je het rustig na- lezen, luisteren en kijken. We hebben het allemaal voor je op een rijtje gezet:
BK aan tafel bij tv-talkshow Op1:
Emmeline Bijlsma mag op dinsdag 15 november aan de talkshowtafel van Op1 aanschuiven. Ze praat namens de Brancheorganisatie Kinderopvang over de uitdagingen in de kinderopvang en de noodkreet van wanhopige ouders. Steeds vaker krijgen ouders hun kinderen niet meer geplaatst bij de kinderopvang. Uitgerekend nu wil het kabinet de opvang nagenoeg gratis gaan maken. Is dat wel een goed idee? Met een bizar groot personeelstekort, stijgende prijzen en een stelselwijziging op komst, is het voor iedereen in de sector een spannende tijd. Hoe zorgen we dat de kwaliteit hoog blijft en er geen ongelukken gebeuren? Emmeline gaat in gesprek met Marjet Winsemius van de Stichting voor Werkende Ouders, SGP-Kamerlid Chris Stoffer en GroenLinks-Kamerlid Senna Maatoug.
Kijk hier de uitzending terug
De Volkskrant:
Op woensdag 16 november als de Tweede Kamer debatteert over het zo goed als gratis maken van de kinderopvang, licht Emmeline Bijlsma, in een groot interview in de Volkskrant toe waarom dit een onzalig plan is. ‘Ik denk dat veel ouders de komende jaren geen plek op de kinderopvang kunnen krijgen.’
Lees hier het groot interview
De Volkskrant:
Op 16 november doet de Volkskrant verslag van het commissiedebat: Tijdens het Kamerdebat waren er vooral twijfels te horen, maar het kabinet houdt vast aan het (bijna) gratis maken van de kinderopvang. Maar de vraag is wanneer: de sector kampt met een personeelstekort, en geen enkele uitvoeringsinstantie staat te springen.
Lees hier het volledige artikel: Minister Van Gennip wil plan kinderopvang doorzetten, er is alleen nog niemand om het uit te voeren
De Volkskrant:
Op 16 november is ook het commentaar te lezen van Raoul du Pré: Volgens de schrijver van het commentaar concludeerde de parlementaire commissie die vorig jaar onderzoek deed naar de problemen bij de uitvoering van beleid, dat de overheid te vaak een niet te stoppen trein is. Raoul du Pré: “Afspraken in een regeerakkoord zijn ‘in beton gegoten’ en worden door coalitiefracties trouw en gezwind omgezet in wetgeving. Kritiek van uitvoeringsorganisaties wordt weggewimpeld, ambtenaren spreken hun politieke bazen te weinig tegen, informatie van de werkvloer bereikt de bestuurders vaak niet. Het resultaat: problemen komen vaak pas aan het licht als grote wetswijzigingen eenmaal van kracht zijn.”
Lees hier het commentaar
Het Financieele Dagblad:
17 november kopt het FD ‘Ontwerp voor bijna gratis kinderopvang is geen kinderspel.’ De krant vraagt zich na commissiedebat af: “Pakt de ‘fundamentele herziening’ die het kabinet wil doorvoeren in de financiering van de kinderopvang wel goed uit? De afgelopen weken klinkt steeds meer kritiek. Bijna gratis kinderopvang vergroot de wachtlijsten, wakkert prijsstijgingen aan en verergert de kansenongelijkheid. Verantwoordelijk minister Karien van Gennip laat zich niet van de wijs brengen. ‘We sturen er hard op 2025 te halen.”
Lees hier het verslag van het FD van het commissiedebat: Ontwerp voor bijna gratis kinderopvang is geen kinderspel
Het Financieele Dagblad:
Op 17 november schrijven Bouman en Dijkman hun commentaar op het Commissiedebat van de Tweede Kamer, met de titel: “Bar slecht idee”. Volgens de auteurs stonden, in alle mooie plannen voor gratis kinderopvang, ooit twee dingen voorop: hogere arbeidsparticipatie van vrouwen en meer kansengelijkheid. In de huidige opzet lijken die doelen alleen verder weg dan ooit. De stijgende vraag naar opvang zal een groter personeelstekort, langere wachtlijsten en prijsstijgingen als gevolg hebben. Bouman en Dijkman: “Dat heeft gevolgen voor de kwaliteit en toegankelijkheid van de opvang, waar met name de lagere inkomens last van zullen hebben. Slecht nieuws dus voor de arbeidsparticipatie, die volgens het CPB toch al nauwelijks zou veranderen. Niet ondenkbaar is bovendien dat juist hogere inkomens minder gaan werken doordat ze ineens veel meer geld overhouden.”
Lees hier het volledige commentaar
Het Financieele Dagblad:
Op 11 november schrijft het FD dat de plannen van de coalitie om per 2025 bijna gratis kinderopvang in te voeren lijken te gaan sneuvelen. De nieuwe opzet ligt van alle kanten onder vuur: niet alleen zal die leiden tot een explosie van de vraag in een nu al krap bemenste sector, het bevoordeelt welgestelde ouders ten koste van armen en zet de deur wagenwijd open voor misbruik. “The worst of both worlds”, reageert Emmeline Bijlsma. “Om aan de gestegen vraag te voldoen zijn er in 2031 rond de 50.000 extra mensen nodig, en nog eens 5500 extra locaties.” Het gevolg: lange wachtlijsten waardoor de kansenongelijkheid toeneemt. Dat heeft niet eens met prijs te maken, volgens Bijlsma. “In Nederland gaat het erom, hoe mondiger je bent en hoe groter je netwerk, hoe sneller je ertussen komt.”
Ook deed het FD onderzoek in buurlanden. Gratis kinderopvang zette Duitse vrouwen niet aan tot werken. De conclusie van de krant: de gratis opvang is geen efficiënt beleidsinstrument. Katharina Wrohlich van denktank DIW beaamt dat: ‘Overheidsgeld uitgeven om de bijdragen voor kinderopvang af te schaffen is niet de juiste weg. Zeker in krappe tijden is het beter om de opvang kwalitatief beter te maken met inkomensafhankelijke matige bijdragen.’
Lees hier het artikel: Invoering bijna gratis kinderopvang per 2025 dreigt vertraging op te lopen
Het Financieele Dagblad:
11 november 2022 kopt het FD met nog een artikel dat ‘Werkgevers gaan zelf op zoek naar kinderopvang om personeel aan het werk te houden’. Volgens de krant proberen grote werkgevers, nu de wachtlijsten voor crèches ellenlang zijn, zelf kinderopvang voor hun werknemers te regelen. ‘Die ambitie loopt vaak stuk op personeelstekorten. Bedrijven nemen daarom hun toevlucht tot nanny’s en oppasdiensten.’ Volgens Emmeline Bijlsma zijn bedrijven geïnteresseerd in eigen opvang. “We worden wel benaderd met de vraag: hoe zet je een kinderopvang op?” Ze ziet ook dat bedrijven plekken inkopen bij kinderopvangorganisaties. Vanuit het oogpunt van kansengelijkheid en de toegankelijkheid van de kinderopvang vindt ze dat geen gewenste ontwikkeling.
Ook over de oppasdiensten die bedrijven aanbieden geeft Emmeline in het FD aan dat ze haar bedenkingen heeft. “Niet voor niks hebben we formele kinderopvang in Nederland. We vinden dat het hoort binnen bepaalde kwaliteitseisen en hele strikte regelgeving en met medewerkers met een bepaalde opleiding. Een oppasservice heeft dat allemaal niet.”
Lees hier het hele artikel: Werkgevers gaan zelf op zoek naar kinderopvang om personeel aan het werk te houden
NOS:
Op de nieuwssite van de NOS verschijnt 16 november het artikel: “Kinderopvang bijna gratis maken binnen twee jaar is onmogelijk”. Hierin zegt economiehoogleraar Janneke Plantenga (Universiteit Utrecht). “Het is echt een systeemschok. We moeten ons vasthouden aan de stip op de horizon: kwalitatief hoogwaardige kinderopvang voor alle kinderen. Maar dit gaat te snel.” Volgens de NOS verwacht hoogleraar Plantenga bovendien dat het nieuwe systeem de kansenongelijkheid vergroot. De laagste inkomens krijgen nu al 96 procent van de maximumuurprijs vergoed. Wat dat betreft gaan ze er in het nieuwe systeem dus niet op vooruit. Sterker nog, zij lopen juist het risico méér te gaan betalen, stelt ook het SCP. Plantenga benadrukt: “Terwijl kinderopvang vooral kan bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen uit lagere sociaaleconomische milieus. Juist de kinderen die opvang het meeste nodig hebben, dreigen via deze maatregel uit het systeem gedrukt te worden.”
Gjalt Jellesma van BOinK acht het niet realistisch om zo’n systeem voor 2025 werkend te hebben: “Als er met de administratie iets misgaat, zijn de problemen gigantisch, dat hebben we gezien met de toeslagenaffaire.” Ook Emmeline Bijlsma wordt geciteerd waarin ze zegt dat “de tijdsdruk een zorgvuldige uitvoering in de weg staat”.
Lees hier het hele artikel: Kamerdebat over bijna gratis kinderopvang in 2025, experts zien grote bezwaren
EenVandaag:
Op 16 november 2022 blijkt uit een reportage van Een Vandaag dat ook het Sociaal Cultureel Planbureau grote twijfels heeft over de nieuwe regeling. Die is duur en levert weinig tot niets op, zegt SCP-onderzoeker Anne Roeters tegen EenVandaag. Het zorgt namelijk niet voor meer kansen voor armere kinderen en ouders gaan er ook niet meer door werken, concludeert het planbureau. Het is uitzonderlijk dat het SCP zich in het openbaar zo kritisch uitlaat over kabinetsbeleid. Roeters schreef een zogenoemde kennisnotitie over de nieuwe kinderopvangregeling, die onder andere aan minister Van Gennip gericht was. Dit soort notities worden normaal gesproken alleen achter de schermen gedeeld, maar het SCP heeft de kennisnotitie deze keer online gezet omdat het ministerie van Sociale Zaken de kritiek niet serieus leek te nemen.
Lees hier het hele artikel: ‘Gratis’ kinderopvang zorgt niet voor meer, maar juist voor minder gelijke kansen voor armere kinderen, waarschuwt SCP
De Telegraaf:
Volgens De Telegraaf, op 9 november, liep het aantal zzp’ers in Nederland dit jaar op tot bijna 1,5 miljoen. Werkgevers in de kinderopvang betalen vanwege het grote personeelstekort honderden miljoenen extra om hun roosters rond te krijgen. Toch grijpt de politiek niet in. Emmeline Bijlsma: “We zitten met een duivels dilemma. Als we dat soort uurbedragen gaan betalen kunnen sommige ouders, waaronder onze eigen medewerkers, zich kinderopvang straks niet meer veroorloven. Maar het alternatief is dat we ouders af en toe moeten bellen dat hun kind niet bij ons terecht kan.” Bijlsma denkt na over het uitlokken van een proefproces. Want zijn al die zzp’ers eigenlijk wel ondernemers? “Zolang de overheid niet controleert op schijnzelfstandigheid staan de sluizen open”, zegt directeur Bijlsma. “In de grote steden ligt het tarief voor een zelfstandige pedagogisch medewerker nu rond de €50 per uur. Zit een crèche echt omhoog dan wordt via een van de zzp-platforms soms bijna het dubbele gevraagd.”
Lees hier het hele artikel: Weerstand tegen inhuren zzp’ers groeit; ’Kinderen naar huis sturen of dure invaller
Beeld Linelle Deunk