Foto: Sebastian Pandelache
Woensdag 11 september debatteert de Tweede Kamer over de Wet Verbetermaatregelen Gastouderopvang. Wij maken ons zorgen over de toekomst van de gastouderopvang. Gastouders moeten aan steeds meer (kwaliteits)regels voldoen, terwijl de vergoeding die ze krijgen vanuit de overheid laag is. Hierdoor neemt het aantal gastouders sterk af. Samen met Nysa en Nu’91 steken wij deze unieke vorm van kinderopvang een hart onder de riem met dit opiniestuk. Voor alle mensen in Nederland met onregelmatige werktijden staan gastouders klaar om hun kinderen op te vangen. Lange leve de gastouder!
Stel, je dienst in het ziekenhuis begint om 06.00 uur en het kinderdagverblijf gaat pas om 07.30 uur open. Of je bent politieagent en je wordt plotseling opgeroepen omdat ergens een demonstratie uit de hand loopt. Wie vangt dan je kinderen op?
Geen kinderdagverblijf of BSO biedt de flexibiliteit die mensen in deze cruciale beroepen juist nodig hebben. Gastouders doen dat wel. Verspreid over het hele land staan ze klaar om alle gaten dicht te lopen.
En dat zijn nogal wat gaten.
Je zult maar in een dorp wonen waar de dichtstbijzijnde BSO een uur rijden is. Of je kind trekt de prikkels van een groot kinderdagverblijf niet, maar floreert juist in het kleinschalige en vertrouwde thuis van de gastouder. Of je bent journalist of politicus voor wie ‘van 9 tot 5’ simpelweg niet bestaat. Voor de kinderen van al die mensen die ons land draaiende houden, staan gastouders klaar.
Nog wel. Maar dat kan snel veranderen als we niet ingrijpen om ervoor te zorgen dat gastouders kunnen blijven bestaan. Het aantal gastouders neemt namelijk in schrikbarend tempo af, en dat levert ouders grote kopzorgen op.
Gastouders moeten aan steeds meer regels voldoen zonder dat er regels verdwijnen. Op 11 september bespreekt de Tweede Kamer een nieuwe wet die de kwaliteitseisen voor gastouders verhoogt. De hogere eisen betekenen extra kosten, maar deze worden grotendeels op de schouders van de gastouders gelegd. Dit leidt tot een ongezond verdienmodel, zeker in een tijd van arbeidskrapte. Gastouders worden gedwongen naar andere manieren te zoeken om geld te verdienen, en zo ontstaan er gaten in de opvang die simpelweg niet meer te dichten zijn.
Zonder gastouders hebben politieagenten, verpleegkundigen en andere cruciale beroepen straks geen opvang meer. En dreigen ook zij van het toneel te verdwijnen.
De feiten zijn helder en schokkend: in slechts acht jaar tijd is het aantal gastouders in Nederland gehalveerd, van 33.585 in 2016 naar 16.615 in 2024 (bron: Landelijk Register Kinderopvang). Bijna 38% van de gebruikers van gastouderopvang werkt in ploegendiensten, en maar liefst 60% woont in dorpen en buitengebieden waar reguliere kinderopvang vaak niet beschikbaar is. Het halveren van het aantal gastouders betekent dat tienduizenden gezinnen nu al moeten knokken om werk en zorg te combineren. Zonder politieke actie wordt dit alleen maar erger.
De gastouderopvang is geen luxe, maar een onmisbare schakel in ons maatschappelijk systeem. Het is aan de politiek om ervoor te zorgen dat deze unieke vorm van opvang blijft bestaan en weer kan groeien. Wij zijn het eens met de staatssecretaris dat de kwaliteit omhoog moet, maar kwaliteit heeft ook een prijs.
Dit is het moment voor de politiek om keuzes te maken: verlaag de regeldruk, verbeter het verdienmodel, en geef gastouders de erkenning en ondersteuning die ze verdienen. Want zonder gastouders hebben onze cruciale beroepen geen toekomst. Lang leve de gastouder!
Brancheorganisatie Kinderopvang
Nysa, brancheorganisatie voor gastouders
NU’91, beroepsorganisatie voor zorgprofessionals