15 december 2021
Regeerakkoord: Lage inkomens en de kinderen van niet-werkende ouders betalen de prijs voor “gratis”
De Brancheorganisatie Kinderopvang is gematigd positief over de plannen van het nieuwe kabinet voor de kinderopvang. Directeur Emmeline Bijlsma: “Kinderopvang wordt voor veel mensen goedkoper, dat is goed nieuws. Maar dan wel in het bijzonder voor de hoge inkomens – en dat is een aandachtspunt. De kinderopvangtoeslag wordt hervormd en daarmee simpeler en dat zal voor veel ouders prettig zijn. Waar we ongelukkig mee zijn is dat de kinderopvang niet breder toegankelijk wordt, voor niet-werkende ouders. Het kabinet volgt daarin op geen enkele wijze het SER-advies, een breed gedragen akkoord tussen werkgevers en werknemers dat die brede toegang bepleitte. Dat is teleurstellend en de prijs die we betalen voor het “gratis maken”. Dat gekozen wordt voor een stapsgewijze uitvoering is tenslotte verstandig.”
Kinderopvang wordt goedkoper voor hoge inkomens
Uit het akkoord blijkt dat de overheid veel ruimhartiger de kosten voor kinderopvang gaat vergoeden. Dat is heel goed nieuws. Door te kiezen voor een inkomensonafhankelijke bijdrage van 95% profiteren hier echter vooral de hoge inkomens van – de lage inkomens krijgen al een vergoeding van 96%. Zij gaan er dus op achteruit. We hebben vraagtekens bij de doelmatigheid van deze maatregelen. De prijs voor gratis wordt betaald door de lage inkomens en de kinderen van niet-werkende ouders.
Hervorming kinderopvangtoeslag
De kinderopvangtoeslag zal rechtstreeks aan de kinderopvang worden uitgekeerd. Die plannen waren er al eerder maar waren lastig uitvoerbaar. De grote vraag is natuurlijk wie dat gaat uitvoeren en of dat nu wel lukt. “De expertise van de Toeslagen moet absoluut worden gebruikt. Om de breuk met het verleden te markeren zou een nieuwe dienst kunnen worden ondergebracht bij het Ministerie van Sociale Zaken”, aldus Emmeline Bijlsma. “Dat past ook veel beter. Het ministerie van Financiën en de Belastingdienst zijn van oudsher gericht op het innen van geld, niet op het uitgeven. Het domein van Sociale Zaken heeft veel meer affiniteit met inkomensondersteuning, waar het hier feitelijk om gaat”.
Kinderopvang niet voor niet-werkende ouders
Het kabinet heeft niet het baanbrekende SER-advies gevolgd waarin werd gepleit voor een breed toegankelijke kinderopvang. Emmeline Bijlsma: “Dat de kinderopvang niet breder toegankelijk wordt is een grote teleurstelling. Dit is de prijs die kennelijk moest worden betaald om kinderopvang bijna gratis te maken voor de midden- en hoge inkomens”.
De “rijke schooldag” – een nieuw infrastructuur?
Het kabinet gaat investeren in een rijke schooldag, waarbij scholen zelf bepalen wat zij nodig achten om de kansenongelijkheid te verkleinen. Te denken valt aan begeleiding bij huiswerk, sport en cultuur in samenwerking met plaatselijke verenigingen en bibliotheken. BK vindt het onverstandig om een nieuwe infrastructuur te ontwikkelen in wijken waar juist een goede samenwerking tussen kinderopvang, welzijn, jeugdzorg en onderwijs voorrang verdient. Die zijn gezamenlijk in staat om deze problematiek goed aan te pakken.
Oog voor de uitvoering
Demissionair minister-president Rutte en de informateurs benadrukken allen dat haalbaarheid en uitvoerbaarheid voorop moeten staan. “En daar zijn wij het helemaal mee eens. Heel Nederland heeft last van personeelstekorten en uitputting door de Corona-periode. Ook in de kinderopvang, ook bij de overheid. Stap voor stap nieuwe plannen implementeren zodat de sector de kans heeft om dit te absorberen, dat is het credo. Anders zit de teleurstelling ingebakken.” Voor de kinderopvang zal de uitvoerbaarheid nog een hele klus zijn. Naar verwachting zal de vraag naar kinderopvang door de hogere vergoeding sterk toenemen – zo weten we uit het verleden. Dat zal er onherroepelijk toe leiden dat er meer personeel en meer locaties nodig zijn. In een tijd van grote krapte.