Spelen is een serieuze zaak. Kinderen die de ruimte krijgen om te spelen, presteren later beter op school, gaan beter om met tegenslag en stress en kennen als volwassenen meer economische voorspoed en sociaal succes. Dat bevestigen onder andere de 126 onderzoeken die wetenschapsjournalist Mark Mieras bij elkaar bracht in de <a href="https://viewer.pdf-online.nl/books/fczi/index.html#p=1">literatuurstudie ‘Onvervangbare Jaren’</a> in opdracht van Brancheorganisatie Kinderopvang. BK pleit voor meer speelruimte, want wat een kind in zijn eerste levensjaren aan kennis en vaardigheden bij elkaar speelt, is ongekend. Albert Einstein noemt spelen niet voor niets de hoogste vorm van onderzoek.

<blockquote>&#8220;Albert Einstein noemt spelen niet voor niets de hoogste vorm van onderzoek.&#8221;</blockquote>
Onze visie op speelruimte 
Kiekeboe! Het liefst vierentwintig keer achter elkaar. Het maakt niet uit of je wieg in Chili staat of in Japan, alle kinderbreinen hebben dit bekende spelletje geprogrammeerd. Zo leert een kind dat de verzorger zijn signaal oppakt. De herhaling van het spel zorgt voor nieuwe verbindingen in de hersenen. Net zoals het heel leuk is om je net gebouwde blokkentoren elke keer weer om te gooien. Zo leert een kind hoe zwaartekracht werkt. Vanaf het prille begin zit een kind daarmee aan het stuur van zijn eigen ontwikkeling en bepaalt zijn eigen tempo &#8211; sommigen lopen met 9 maanden en anderen met 2,5 jaar. Het is een briljant en onvervangbaar proces van eindeloze nieuwsgierigheid. En dat vraagt om speelruimte.
Wie heeft de regie? 
Wat een kind bij elkaar speelt, werkt door in andere vaardigheden. Kinderen scheppen in hun spel hun eigen curriculum. Ongelofelijk knap en voor volwassenen een tikje ingewikkeld. Het proces is namelijk niet maakbaar en in een cultuur waarin ontwikkeling synoniem is geworden voor wat je weet en kunt, gaat dit schuren. Grote mensen nemen de regie nogal eens over en daarmee verstoren we het kindeigen leerprogramma. Dat doet iets met het zelfvertrouwen van kinderen. Eigenlijk zeg je tegen het kind: je kunt het niet. Je ontneemt het kind zijn autonomie en helpt ogenblikkelijk de natuurlijke drang tot ontdekkend leren om zeep. Je creëert daarmee juist een achterstand.

Vragenlijst BK Speelruimte Award 2025 def

Vragenlijst BK Speelruimte Award 2025

<blockquote>&#8220;Albert Einstein noemt spelen niet voor niets de hoogste vorm van onderzoek.&#8221;</blockquote>
Onze visie op speelruimte 
Kiekeboe! Het liefst vierentwintig keer achter elkaar. Het maakt niet uit of je wieg in Chili staat of in Japan, alle kinderbreinen hebben dit bekende spelletje geprogrammeerd. Zo leert een kind dat de verzorger zijn signaal oppakt. De herhaling van het spel zorgt voor nieuwe verbindingen in de hersenen. Net zoals het heel leuk is om je net gebouwde blokkentoren elke keer weer om te gooien. Zo leert een kind hoe zwaartekracht werkt. Vanaf het prille begin zit een kind daarmee aan het stuur van zijn eigen ontwikkeling en bepaalt zijn eigen tempo &#8211; sommigen lopen met 9 maanden en anderen met 2,5 jaar. Het is een briljant en onvervangbaar proces van eindeloze nieuwsgierigheid. En dat vraagt om speelruimte.
Wie heeft de regie? 
Wat een kind bij elkaar speelt, werkt door in andere vaardigheden. Kinderen scheppen in hun spel hun eigen curriculum. Ongelofelijk knap en voor volwassenen een tikje ingewikkeld. Het proces is namelijk niet maakbaar en in een cultuur waarin ontwikkeling synoniem is geworden voor wat je weet en kunt, gaat dit schuren. Grote mensen nemen de regie nogal eens over en daarmee verstoren we het kindeigen leerprogramma. Dat doet iets met het zelfvertrouwen van kinderen. Eigenlijk zeg je tegen het kind: je kunt het niet. Je ontneemt het kind zijn autonomie en helpt ogenblikkelijk de natuurlijke drang tot ontdekkend leren om zeep. Je creëert daarmee juist een achterstand.
Ontwikkelen is een wedstrijd geworden 
Er is overtuigend bewijs dat ontwikkeling het best lukt wanneer een kind vanaf de geboorte benaderd wordt als een eigen en zelfsturend individu met onpeilbare ontdekkingskracht. Als verzorger volg, ondersteun en verrijk je al die dagelijkse ontdekkingen. Zeker tussen 0 en 7 jaar is deze aanpak essentieel.
Maar ergens onderweg zijn we als maatschappij de weg wat kwijtgeraakt. Ontwikkelen is een wedstrijd geworden. Een proces dat we graag normeren, controleren en toetsen, toetsen, toetsen. Prestatiedruk, CITO-stress, indelen in ‘hoger en lager’, op de basisschool is dit – helaas – al heel gewoon. Als je niet bij het gemiddelde past, heb je een achterstand, een stoornis, of iets anders waardoor je al heel jong voelt: ik hoor bij de zwakke groep, bij de groep waar ze het over hebben als het woord ‘kansengelijkheid’ voorbij komt.
Red het jonge kind 
Wij krijgen er buikpijn van. Wij zijn zelf product van deze prestatiemaatschappij en zien kinderen worstelen. Een burn-out, die kreeg je toch normaal op je 40e? Nu is dat op de middelbare school al heel gewoon. Laten we ermee stoppen. Het systeem moet zich gaan aanpassen aan de dienstregeling van het jonge kind en niet andersom. Handen af van de kinderopvang: wij willen voor alle kinderen van 0 tot 7 jaar speelruimte, met natuur, beweging, interactie, samenspel en plezier.
Spelen is een serieuze zaak 
Dus je laat ze maar gewoon spelen? Onze pedagogisch professionals en de kleuterleerkrachten die nog de KLOS hebben gevolgd, weten als geen ander dat het nooit ‘gewoon’ spelen is. Kinderspel speelt een belangrijke rol in een brede ontwikkeling. Onderzoekers begrijpen steeds beter waarom. Al spelend trainen kinderen niet alleen hun zelfsturing – bijvoorbeeld kunnen focussen, zelfbeheersing en taakgerichtheid &#8211; maar ook cognitieve, ruimtelijke, emotionele en motorische basisfuncties. En zoals bij een goede training hoort, ontwikkelt het spel zich stap voor stap met de prestaties mee. De basisfuncties die een kind bij elkaar speelt werken bovendien door in andere vaardigheden, zoals rekenen, lezen en schrijven later op school en samenwerken met anderen. Spelen = leren. Dat leer je niet via een methode.

Als we jonge kinderen zien spelen, denken we meestal: ze zijn lekker bezig, wat hebben ze een plezier. Maar de echte ambachtsvrouw of -man weet exact wat er gebeurt als twee peuters in de zandbak zitten. Zand is een prachtig materiaal dat allerlei vormen kan aannemen, en daardoor uitdaagt om te ontdekken. Door met de handen alle verschillende structuren te voelen, wordt de sensomotorische ontwikkeling gestimuleerd, de combinatie van motoriek en zintuigen. Daarnaast wordt de fantasie geprikkeld en dus de creativiteit gestimuleerd. Er worden verschillende dingen gemaakt van zand: taartjes, bergen, kuilen, kastelen, noem maar op. Als het mislukt – de taart stort in – leren kinderen om het op een andere manier te doen. Zo leren ze omgaan met tegenslag, verschillende oplossingsstrategieën toe te passen en door te zetten.