Noodopvang met menselijke maat

Wat wordt er in deze crisistijd keihard en fantastisch goed gewerkt en samengewerkt in ons landje! We zijn met elkaar in een achtbaan gekomen. Een achtbaan waarin veel begrip, flexibiliteit en creativiteit van iedereen wordt gevraagd. Waarin de menselijke maat centraal moet staan. En het mooie is: dat zien we ook overal om ons heen gebeuren.

Ik zie dat onze leden afgelopen weekend al anticipeerden op de besluitvorming van het kabinet en daardoor zondagmiddag direct aan de slag gingen om gehoor te kunnen geven aan het verzoek van het kabinet: de kinderopvang moet dicht, maar zorg voor noodopvang voor kinderen van ouders in cruciale beroepen. In alle hectiek en onduidelijkheid werden maandag de deuren geopend en werd overal de samenwerking gezocht met partners in de gemeenten. Alle creativiteit kwam los om op conventionele of onconventionele wijze de noodopvang te regelen. Het vervulde me met trots.

Soms staan jullie voor lastige afwegingen, bijvoorbeeld de afweging wie wel of niet recht heeft op de noodopvang. Mijn oproep is: wees coulant. Signalen van ‘weiger-crèches’ passen niet in deze tijd. Uiteraard is de uitgebreide lijst met cruciale beroepen leidend, waarbij tenminste één van de ouders in zo’n vitale functie werkzaam moet zijn. Ook bijvoorbeeld schoonmakers, vakkenvullers, drogisterij-medewerkers vervullen cruciale functies. Overleg, redelijkheid (ook van ouders!) en begrip staan voorop, want noodopvang is niet opeisbaar. Let wel: beide ouders in een vitale functie - zoals het aanvankelijk leek - is geen harde eis (lees maatregel). Denk mee met eenoudergezinnen, ouders in scheidingsituaties, gezinnen met een sociale indicatie, kinderen in onveilige situaties.

De menselijke maat zien we gelukkig ook veelal bij gemeenten en veiligheidsregio’s. Zij hebben de rol om de noodopvang te coördineren, en stonden net als iedereen voor de lastige vraag: hoe doen we dat dan? Het is nog steeds niet overal helder, maar de richtlijnen hoe te handelen inmiddels wel: uitgangspunt voor de noodopvang is dat kinderen zoveel mogelijk worden opgevangen op de voor hun vertrouwde locatie(s). Deze lijn staat ook GGD-GHOR voor.

Loopt alles dan helemaal voorspoedig en zoals we zouden willen? Nee, dat natuurlijk ook (nog) niet.

Het noodsysteem zoals we dat hebben ingericht staat of valt met het instandhouden van de kinderopvang door de betalingen aan de branche te continueren. Dat vraagt wat van ouders die net als iedereen, onzeker worden door alle ontwikkelingen. Aan ouders vraag ik daarom: opzeggen of opschorten van contracten is niet nodig. Doe dat niet of wacht daarmee, want de inzet van alle betrokken partijen is om het opvangsysteem zo goed mogelijk in stand te houden. Ook al moeten kinderen thuis blijven en is de “reguliere” opvang gesloten, de kinderopvangtoeslag wordt gewoon doorbetaald. Als ouders daarbij hun rekening aan de kinderopvang doorbetalen wordt hun eigen bijdrage gecompenseerd (over de uitwerking voeren we nu overleg). Daarmee is dit voor ouders financieel neutraal, verliezen zij hun kindplek niet en hoeft geen kinderopvangtoeslag te worden teruggevorderd.

We merken dat op dit moment al juristen worden ingeschakeld bij opzeggingen en om geld voor niet geleverde diensten te vorderen. Dergelijke procedures zijn voorbarig en kunnen we op dit moment missen als kiespijn. De compensatieregelingen worden uitgewerkt. Zo voorkomen we ook onnodige rompslomp bij overheid en belastingdienst. Want als de betalingen doorlopen (van KOT en eigen bijdrage), dan beperkt dat tevens de terugval van inkomsten bij kinderopvang en hoeven ondernemers in de kinderopvang hopelijk minder aanspraak te doen op het noodfonds.

Naast het kernwoord menselijke maat zag ik de afgelopen dagen ook veel vertrouwen. Het hele noodopvangsysteem is gebaseerd op vertrouwen dat er geen misbruik van wordt gemaakt – niet door ouders en niet door kinderopvangorganisaties/gastouderbureaus. Er is vertrouwen tussen overheid en branchepartijen dat we samen – vanuit onze verschillende rollen en verantwoordelijkheden – werken aan hetzelfde doel. En er is vertrouwen tussen BMK, BOinK en BK – we slaan de handen ineen en trekken continu samen op om de sector zo goed mogelijk door deze tijden heen te slepen, en onze maatschappelijke rol te pakken, en voor het voetlicht te brengen.

Beste mensen: Keep up the good work! Door met elkaar er de schouders onder te zetten, kunnen we deze ongekende periode doorkomen en al het goede van de kinderopvang voor de toekomst behouden.

Emmeline Bijlsma
Directeur Brancheorganisatie Kinderopvang